Assertiviteit is het durven uiten van je mening en gevoelens op een respectvolle manier. Je grenzen herkennen en je grenzen aangeven. Assertiviteit is niets anders dan het vinden van een balans tussen je eigen belangen en de belangen en gevoelens van een ander.
Inhoudsopgave
- Wat is assertiviteit?
- Waarom is het belangrijk om assertief te zijn?
- De gevolgen als je niet voldoende assertief bent
- 5 eenvoudige tips om assertiever te worden
- 4 Belangrijke oefeningen om assertiever te worden
5 eenvoudige tips en oefeningen voor meer assertiviteit
Weet jij ook pas na een uur wat je eigenlijk had willen zeggen? Zou je liever direct je mening willen geven in een discussie? Wil je niet langer dat anderen over je heenlopen? Je bent niet de enige.
Assertiviteit is wat je nodig hebt. Meer vertrouwen in jezelf en je gedachtes, gevoelens en je mening durven uiten. Assertiviteit is voor jezelf opkomen op een respectvolle manier. Mocht je nou denken ‘pffff dat zou ik ook wel willen…’ het geluk is dat je kunt leren om meer assertief te zijn.
Dis wil jij sterker in je schoenen staan en je grenzen leren aangeven? Lees dan de volgende 5 eenvoudige tips en oefeningen om direct te werken aan jouw assertiviteit.
Wat is assertiviteit?
Assertief zijn is een sociale vaardigheid. De mate waarin je assertief bent heeft enerzijds te maken met het niveau waarop je kunt en durft te communiceren. Anderzijds heeft het te maken met de mate waarin jij gedachtes en wensen van anderen respecteert.
Simpel gezegd: assertieve mensen durven en kunnen op een respectvolle, maar duidelijke manier hun wensen en grenzen aan te geven.
Assertiviteit heeft dus alles te maken met de communicatie ten opzichte van andere mensen binnen relaties, school, werk of welke sociale situatie dan ook. Assertieve mensen blinken uit in het opkomen voor hun eigen standpunten en doelen. Ze proberen zelfs vaak om anderen te beïnvloeden.
Tegelijkertijd staan ze ook open voor opbouwende kritiek en complimenten van anderen. Dit in tegenstelling tot minder assertieve mensen die juist moeite hebben met het ontvangen van kritiek.
Vaak wordt assertiviteit geassocieerd met zelfverzekerdheid en een hoger zelfbeeld. Je kunt het jezelf aanleren om meer zelfvertrouwen te krijgen. Hetzelfde geldt voor meer assertief worden.
Het verschil tussen assertief en agressief
Assertief zijn is niet hetzelfde als agressief worden. Vaak wordt dominantie en agressief gedrag goedgekeurd onder de noemer assertief gedrag. Dit is dus absoluut niet hetzelfde. Assertiviteit is iets totaal anders dan agressiviteit. Het is zelfs geen afgevlakte versie ervan.
Het grootste verschil tussen assertief en agressief is of je oog hebt voor de ander. Of je bereid bent om rekening te houden met de ander. Het is belangrijk dat je je altijd afvraagt hoe jouw boodschap overkomt op de ander. Heb begrip voor elkaar en denk mee waar dat gewenst is.
Ga niet meedenken over de behoeftes of de grenzen van de ander. Maar denk mee wanneer een ander om een oplossing vraagt. Weet wie jij zelf bent en weet wat jij zelf nodig hebt om gelukkig te zijn. Vanuit die basis kun je op een respectvolle manier je grenzen aangeven.
Laat vooral jezelf, maar ook zeker de ander weten wat jij wilt. Houdt rekening met elkaars gevoelens en wensen. Vertrouw op jezelf, gebruik duidelijke taal en laat twijfel voortaan achterwege. Dan zal je merken dat assertief leven niet moeilijk is.
Duidelijkheid schept tevens vertrouwen tussen mensen. En hoe meer vertrouwen je voelt in jezelf en tussen elkaar, hoe gemakkelijker het is om eerlijk en open te zijn. Wees assertief op een fijne manier voor jezelf en je omgeving.
Waarom is het belangrijk om assertief te zijn?
Een gezonde dosis assertiviteit is belangrijk. Waarom? Assertiviteit is een belangrijke stap naar zelfverzekerdheid. Doordat je weet hoe je assertief kunt zijn, leer je wie je bent, wat belangrijk is voor jou en de waarde die je biedt.
Assertieve mensen zie je vaak terug als goede leiders. Door anderen met respect en eerlijkheid te behandelen en te benaderen, krijg je hetzelfde respect terug. Een assertieve leider is in de meeste gevallen geliefd en is een persoon waar mensen graag mee samenwerken.
Naast goede leiders zijn het tevens de doeners en de probleem oplossers. Assertiviteit geeft het inzicht en de motivatie om problemen op te lossen. Angst en stress komen minder voor doordat assertieve mensen zich zelfverzekerder voelen.
Hierdoor voelen zij zich minder snel bedreigd en kruipen ze minder snel in de slachtofferrol. Dit is met name goed op te merken in situaties die onverwacht plaatsvinden.
De gevolgen als je niet assertief bent
Wanneer je niet of te weinig assertief bent heeft dat gevolgen. Mensen die hun mening of wensen niet durven aan te geven, houden alles binnen en kroppen alles op. Grenzen worden logischerwijs overschreden en dat geeft frustraties.
Omdat je teveel bezig bent met de wensen en de mening van anderen raak je het contact met je diepe zelf kwijt. Je weet niet meer goed wie je werkelijk bent en wat je nodig hebt om gelukkig te zijn. Je hebt simpelweg geen idee meer wat nou eigenlijk JOUW behoeften zijn en als je dit niet weet kun je hier ook niet naar handelen.
Het is zelfs aangetoond dat mensen die niet goed hun grenzen kunnen of durven aangeven, meer kans hebben om burn-out te raken.
Ze zijn veel gevoeliger voor de omgeving maar hebben niet de mogelijkheid om deze te beïnvloeden. Dat kost ontzettend veel energie.
Verder heeft een tekort aan assertief gedrag invloed op sociale contacten. Doordat je niet jezelf voldoende presenteert, word je vanzelf minder gezien. Dit kan als gevolg hebben dat je niet de sociale contacten heb die je eigenlijk wel graag zou willen.
Misschien word je niet uitgenodigd voor dat ene leuke feestje of weten mensen je alleen te vinden als ze je hulp nodig hebben. Jij zegt immers toch altijd ‘ja’.
Ik zeg natuurlijk niet dat je je egoïstisch moet gedragen of continu vol lof over jezelf moet praten. Maar in een maatschappij waar het wel belangrijk is dat je jezelf laat zien en je grenzen aangeeft, is assertiviteit HET middel. Door jezelf assertief op te stellen, leef en beweeg je je vrijer. En dat geeft energie.
5 eenvoudige tips om assertiever te worden
Assertiviteit heeft alles te maken met je eigen grenzen kennen en aangeven. Je moet dus eerst weten wat jouw grenzen zijn, voordat je aan iemand anders kunt aangeven waar de grens is. Weet je waar je grenzen liggen, laat de ander dan ook weten wanneer diegene jouw grens passeert.
Houd je altijd aan je eigen grenzen, dat is belangrijk. Wanneer een grens eenmaal duidelijk is aangegeven, dan wordt het gemakkelijker om die grens te bewaken. Je herkent signalen in jezelf die aangeven dat een grens gepasseerd wordt.
Daarnaast is het een gegeven dat mensen heel goed zijn in het overschrijden van andermans grenzen. Zeker wanneer ze weten dat jij je grenzen niet goed bewaakt, zullen ze er al snel misbruik van maken.
De volgende 5 eenvoudige tips helpen jou om je grenzen beter te bewaken.
1. Begin met nee zeggen
Het is misschien wel het moeilijkste om te doen, nee zeggen tegen anderen. Want je bent het zo gewend om de ander tevreden te stellen. Zelfs wanneer dat ten koste gaat van jezelf.
Maar door nee te zeggen wanneer jij voelt dat je iets niet wilt, voorkom je dat je in moeilijke situaties terecht komt. Een goede reden om nee te zeggen helpt anderen de situatie beter te begrijpen.
Maar in alle eerlijkheid, je hoeft helemaal geen reden te hebben om nee te zeggen. Het is jouw keuze en dat is voldoende. Maar om te beginnen is nee zeggen in situaties met een reden een veilig begin.
Wanneer je dit lastig vind kun je in het begin ook zeggen dat je er nog even over nadenkt en dat je er later op terug komt. Dan kun je in alle rust voelen wat je er nou echt van vindt en wanneer nodig even moed verzamelen om toch ‘nee’ te zeggen tegen de persoon in kwestie.
2. Weet je wat je voelt? Leg dat uit!
Heel veel gesprekken lopen fout, omdat de een iets anders verstaat of interpreteert dan de ander in werkelijkheid wil zeggen. Op basis van ervaringen horen we de woorden van de ander en geven daar zelf een waardeoordeel aan.
Om misverstanden te voorkomen is het altijd goed om gevoelens uit te spreken. Praat daarbij in de ik-vorm. ZO voorkom je dat de ander zich aangevallen voelt en het gesprek fout afloopt.
Vertel rustig hoe de ander bij jou overkomt en vraag of dat ook de bedoeling is. Door open, eerlijk en met respect te communiceren, zal er veel meer wederzijds begrip zijn.
3. Bekenden zijn het veiligst
Assertief zijn is echt wel even een stap. Zeker wanneer voor jezelf opkomen niet goed is aangeleerd. Begin daarom bij mensen die jij het meest vertrouwt. Vertel aan hen hoe jij je voelt in bepaalde situaties.
Mensen die dicht bij je staan zullen zich over het algemeen minder snel aangevallen voelen. Er is een diepe band die niet door een paar woorden kapot gemaakt kan worden.
Geef tevens aan dat je werkt aan je assertiviteit en vraag of ze jou hierin willen steunen. Zo raak je stap voor stap meer gewend aan een nieuwe manier van voor jezelf opkomen.
4. Doemscenario’s helpen je niet verder
Wanneer iets erg spannend is, bedenk je al snel alle mogelijke problemen die er kunnen ontstaan. Je wilt jezelf immers indekken voor vervelende situaties. Probeer realistisch te zijn. Want wat kan er nou werkelijk gebeuren?
De zenuwen die je voelt wanneer je eerlijk en oprecht wilt zijn, zijn onnodig. Bekijk de situatie helder zonder deze in te kleuren met allerlei gevoelens.
Leef in het hier en nu. En je zult zien dat er in werkelijkheid niets aan de hand is. Mensen houden van duidelijkheid, ook wanneer het jouw duidelijkheid is.
5. Durf eerlijk te kijken naar jezelf
Voordat je een mening hebt over hoe anderen zich gedragen, is het zinvol om eerst je eigen gedrag te kennen. Hoe kom je zelf over op anderen? Bekijk jezelf in de spiegel, kijk in je ogen en wees eerlijk.
Is er iets dat je zelf kunt veranderen aan je eigen gedrag? Mag jij er zijn? Geloof je dat zelf en kunnen anderen dat ook geloven? Want alleen wanneer je zelf gelooft dat je goed genoeg bent, pas dan kunnen ook anderen dit geloven.
Ben jij van mening dat je er niet mag zijn, neem dan verantwoordelijkheid en ga aan de slag met je zelfbeeld. Met een laag zelfbeeld is het haast onmogelijk om assertief te worden.
4 Belangrijke oefeningen om assertiever te worden
Meestal weet je na een gebeurtenis pas hoe je je had willen gedragen en wat je had willen zeggen. Je had assertiever willen reageren. Je had je eigen belangen willen verdedigen in die discussie met familie of op het werk.
Assertief zijn maakt je dagelijkse leven gemakkelijker. Je voorkomt dat je jezelf in een moeilijke situatie brengt. Om dit te leren, geven we je 4 belangrijke oefeningen die je direct op weg helpen.
Oefening 1: Krijg meer zelfvertrouwen
Assertief zijn kun je alleen leren wanneer je een goede basis hebt. Een basis die bestaat uit een gezonde portie zelfvertrouwen. Maar wat als je juist dat stukje zelfvertrouwen mist?
Geen probleem, zelfvertrouwen kun je leren. Het krijgen van vertrouwen in jezelf begint met zelfkennis.
Wie ben jij eigenlijk? Wat zijn je goede en je slechte kanten? Waar ben je trots op en welke eigenschap zou je liever niet hebben? Ken je je eigen karaktereigenschappen?
Begin met het benoemen van alle eigenschappen, gedragingen en gebruiken die je niet fijn vindt aan jezelf. Wanneer je deze allemaal hebt opgeschreven, bedenk dan voor ieder negatief item de positieve kant ervan.
Vind jij jezelf bijvoorbeeld erg eigenwijs? Dan is de positieve kant dat je een doorzetter bent. Jouw leerpunt bij deze eigenschap is, dat je toegeeflijker mag worden.
Je mag dus met respect voor jezelf en de ander luisteren naar de mening van de ander, deze ook serieus overwegen en uiteindelijk zelf een besluit nemen. Dat is assertief zijn. Weten waar jouw grens ligt, maar altijd met respect voor de mening van de ander.
Oefening 2: Hoe vaak gebruik jij een twijfelwoord?
Minder assertieve mensen twijfelen niet alleen veel in hun hoofd, maar gebruiken ook twijfelende woorden. Logisch dat je met twijfelende taal twijfelend overkomt.
Wil je graag krachtig overkomen en mensen inspireren met jouw boodschap of mening? Laat dan de twijfel-woorden achterwege. Woorden die twijfelend overkomen zijn de woorden ‘mogelijk’, ‘wellicht’ en ‘waarschijnlijk’.
Een voorbeeld van twijfelend taalgebruik is: ik zou eigenlijk best wel een nieuwe bos bloemen willen. Wil je daadkrachtig overkomen dan zeg je: Ik ga een nieuwe bos bloemen kopen. Deze vorm van spreken wordt versterkend taalgebruik genoemd.
Het is een wijze van communiceren die geen twijfel laat bestaan. Je geeft een duidelijke boodschap af. Je neemt verantwoordelijkheid voor je leven en voor de keuzes die je maakt. Ook mentaal hebben versterkende woorden invloed.
Je krijgt namelijk het gevoel dat je controle krijgt over je leven. Je bent duidelijk tegen een ander, maar tegelijkertijd ook tegen jezelf. Versterkende taal geeft zelfvertrouwen en dat is precies de basis die je nodig hebt om assertief te kunnen zijn.
Oefening 3: Herprogrammeer je gedachtepaden
Gedachtes zijn paden die je mentaal gecreëerd hebt als gevolg van gewoontes. Zeker wanneer je te maken hebt met onzekerheid, zijn kleinerende zinnen in je hoofd een gewoonte.
Denk maar na hoe vaak je in jezelf dat stemmetje hoort dat zegt: “daar ben je niet goed genoeg voor. Of dat kun jij helemaal niet. Daar moet je slimmer voor zijn.” Het zijn geprogrammeerde gedachtes die gelden als een excuus om niet buiten je comfortzone te hoeven stappen.
Kies je altijd voor veilig, dan blijf je veilig, maar verandert er ook niets.
Wil je wel graag een andere weg kiezen? Wil je wel verandering in je leven door je assertiever te gedragen en meer zelfvertrouwen te voelen? Dan is het belangrijk dat je uit je comfort zone durft te stappen.
Je zult je negatieve zelfbeeld moeten leren loslaten. Herprogrammeren van de gedachtes en hoe je over jezelf denkt is belangrijk. Maar herprogrammeren van je gedachtepaden gaat niet zomaar. Daar moet je aan werken. Affirmaties helpen hierbij.
Wat zijn affirmaties?
Affirmaties zijn krachtige en positieve zinnen die je tegen jezelf zegt. Hoe vaker je positieve woorden gebruikt, hoe sneller je die woorden gaat geloven. Een verandering in je brein heeft tijd nodig.
Ben je geneigd om al snel terug te vallen op gedachtes als: ik kan het toch niet of ik ben niet goed genoeg? Herinner je dan direct een positieve affirmatie. De volgende affirmaties zijn voorbeelden die je kunt gebruiken:
- Ik respecteer mezelf en de wereld om me heen
- Ik ben liefde en vanuit liefde kijk ik naar mezelf
- Ik ben een bron van liefde en kracht
- Ik ben krachtig en sterk
Affirmaties zijn een krachtige manier om je gedachtes te herprogrammeren en te bouwen aan meer zelfvertrouwen. Want hoe groter het vertrouwen is in jezelf, hoe assertiever je durft te zijn.
Oefening 4: Werk aan assertiviteit met je lichaam
Deze oefening is gericht op werken aan assertiviteit door middel van je lichaam. Je zoekt iemand uit je omgeving die je vertrouwt. Samen gooien jullie een bal naar elkaar.
Iedere keer dat iemand de bal gooit zegt diegene ‘ja’. Dit houd je even vol, waarna het woord ja wordt verwisseld voor het woord ‘nee’. Zeg beide woorden krachtig en voel wat dit met je doet.
Nee zeggen op een krachtige manier blijkt veel moeilijker te zijn dan ja zeggen. Veel mensen voelen een boosheid opkomen in zichzelf. Het geregeld herhalen van het woord ‘nee’ in combinatie met lichamelijke beweging maakt een emotie los.
Ervaar je eigen grenzen
Er bestaan assertiviteitstherapeuten die ook andere oefeningen met je doen. Zo kan een stok bijvoorbeeld een goed middel zijn. Beiden houden de stok vast met het doel de ander met de rug tegen de muur te duwen.
Een therapeut zal een situatie simuleren waarbij iemand op je inpraat en je nee niet accepteert. Je kracht zal afnemen, je lichaam reageert en beseft dat er een grens bereikt wordt. De ander gaat zelfs over je grens heen.
Mentaal wil je dit een halt toeroepen en de kracht in jezelf neemt toe. Het is een proces van bewustwording, dat belangrijk is om nieuwe paden in jezelf te creëren.
Assertiviteit en zelfvertrouwen kun je leren, ga jij ook aan de slag?
Ik hoop dat ik je aardig op weg help met de tips en oefeningen in dit artikel. Mocht je graag wat extra hulp krijgen? Neem dan gerust contact op voor een GRATIS kennismakingsgesprek. Je bent heel erg welkom!
