Leestijd: 10 minuten
Iedereen weet ondertussen wel wat stress is en dat langdurige stress schadelijk is voor je gezondheid. Maar waarom reageert niet iedereen hetzelfde op stress?
Dit komt omdat mensen in te delen zijn in verschillende stress typen. Namelijk het turbotype, het crashtype, het hoog gevoelige type en het bore-out type.
Deze typen komen voort uit een onderzoek van de Amerikaanse gynaecologen Stephanie McClellan en Beth Hamilton. Zij hebben op basis van dit onderzoek het boek The Ultimate Stress-Relief Plan for Women geschreven.
De indeling van de verschillende stress typen hebben ze gebaseerd op de neurobiologische werking van stresshormonen, het zenuwstelsel en hun eigen ervaring uit de praktijk.
Doe de stress type test
Als je wilt weten op welk stress type je hoog scoort, Carien Karsten (psychotherapeut en coach) heeft de test op haar website staan. Het kost je 5 tot 10 minuten om deze in te vullen.
Ingevuld en je score ontvangen? Hier onder geef ik een beschrijving van de verschillende types en wat je zou kunnen doen om stress te verminderen.
Stress type Turbo
Als jij behoort tot het turbo type ben je een harde werker. Wanneer jij stress ervaart doe je er vervolgens nog een schepje boven op. Je schakelt als het ware in een hogere versnelling en probeert nog meer dan normaal de situatie onder controle te houden. Het turbo type voelt zich vaak opgejaagd en heeft moeite zich nog te kunnen ontspannen.
Als jij een turbo type bent is het slim om koffie te vermijden. Het is belangrijk dat je geregeld sport (minimaal twee keer per week) en plan voldoende tijd voor jezelf. Niet alleen in vakanties en weekenden maar ook door de week.
Stress type Crash
Als crashtype ben je een enorme multi tasker en krijg je veel gedaan in korte tijd. Mensen vragen zich vaak af hoe je het toch allemaal voor elkaar krijgt. Het gevaar is dat je de signalen van je lichaam niet voelt en uiteindelijk dus crasht als je te lang stress ervaart.
Het gevolg is dat je niet meer functioneert en als een zombie op de bank ligt. Het crash type is dus ook het type dat het vaakst te maken krijgt met een burn-out.
Als jij een crash type bent en je bent nog niet geveld door de stress, is het slim om een time management cursus te doen. Dit voorkomt dat je jezelf voorbij loopt. Als je klachten krijgt stop dan met het slikken van paracetamol en neem een paar dagen vrij om bij te tanken.
Stress type Hooggevoelig
Als je het hooggevoelige type bent raak je door kleine dingen al uit balans. Alles komt immers veel harder binnen bij jou. Als er iets vervelends gebeurt ben jij geneigd je frustraties niet te uiten maar naar binnen te richten. Daardoor pieker je erg veel. Bij hooggevoelige types komt er vaak niet voldoende uit wat er in zit en dat is natuurlijk enorm frustrerend.
Ben jij het Hoogegevoelige type dan is het belangrijk dat je wat doet aan je gepieker. Probeer zoveel mogelijk in het nu te leven en volg een training mindfulness. Met regelmaat mediteren is ook goed voor jou.
Stress type Bore-out
Als jij het Bore-out type bent krijg je juist stress van onder belasting. Wanneer jij stress ervaart trek je je terug en ben je helemaal niet meer te motiveren. Dit type krijgt uit angst voor een burn-out juist te maken met burn-out klachten. Als jij pijn voelt of last hebt van vage klachten schakel je direct een versnelling lager wat helaas juist averechts werkt.
Bij het Bore-out type is het juist belangrijk om koffie te drinken. Zorg dat je voedsel eet wat makkelijk verteerbaar is zodat je lichaam de hele dag door voldoende energie heeft. Probeer in contact te komen met je gevoel om te ontdekken wat dingen zijn waar jij warm voor loopt.
Van alles wat
Veel mensen die deze test doen hebben wel een bepaald stress type wat er bovenuit steekt maar dat neemt niet weg dat je niks van de andere types kan hebben. Vooral het laatste type komt vaak voor in combinatie met een ander stress type.
Test nummer 2: de Type D-test
Je dacht vast dat nu klaar was hè? Dat dacht ik ook totdat ik stuitte op de Type D-test. Dit is een andere manier om te onderzoeken of jij erg gevoelig bent voor stress. Nu zal je denken ‘what the **** is een Type D-test’?
Nou dat zal ik je uitleggen. Als er een type D is lijkt het me logisch dat er ook een type A, B en C zijn. Al deze types zeggen iets over je persoonlijkheid.
Type A
Type A is iemand die perfectionistisch is, competitief, georganiseerd, succesvol, een goed vriend, goed in sport en ga zo maar door. Niet voor niet een A’tje dus. Heel irritant deze mensen 😉
Type B
Type B zijn de mensen die wat emotioneler zijn, minder hoge eisen stellen aan zichzelf, vaak creatief zijn en minder stress ervaren omdat voor hun ‘goed’ ook daadwerkelijk ‘goed genoeg’ is.
Type C
Type C staat voor mensen die er rustig en ontspannen uitzien, maar van binnen een vuur van woede en agressie bestrijden en het meestal een uitdaging vinden om hun emotionele kant te uiten.
Type D
Type D-mensen zijn over het algemeen angstig, gestrest en mogelijk eenzaam, maar negeren hun gevoelens. Als gevolg van hun onderdrukte emotie en de implicaties voor de geestelijke gezondheid die hiermee gepaard gaan, hebben ze meer kans op ziekten zoals hartaandoeningen.
Het lastige aan Type D
Het lullige is dat de type-D mensen waarschijnlijk niet eens door hebben dat ze deze negatieve emoties ervaren omdat ze deze weten te onderdrukken. Door dit onderdrukken vergroten ze het risico op hartaandoeningen.
Uit onderzoek blijkt zelfs dat hartpatiënten met Type D persoonlijkheid een 4 keer grotere kans hebben om opnieuw een hartaanval te krijgen, een hartstilstand of het risico om te overlijden.
Ook bij personen die geen hartkwalen hebben heeft het Type D invloed op het mentale en fysieke gezondheid. Zo wordt negatieve affectiviteit geassocieerd met een verhoogde kwetsbaarheid voor angst en depressie; en sociale inhibitie met een verhoogde kwetsbaarheid voor interpersoonlijke stress en het falen om zichzelf aan te passen.
Doe de Type D-test
Kort door de bocht, het is dus wel een paar minuten van je tijd waard om te onderzoeken of jij veel van het Type D in je persoonlijkheid hebt. Door middel van het Type D Scale 14 (DS-14) kan gemeten worden of het Type D persoonlijkheid aanwezig bij een persoon.
De vragenlijst bestaat uit 14 vragen die te maken hebben met de thema’s ‘negatieve affectiviteit’ en ‘sociale inhibitie’. Kort door de bocht zijn dit dure woorden voor ‘negatieve emoties of stemmingen’ en ‘het onderdrukken van bepaald gedrag in het bij zijn van een ander’.
DS-14 vragenlijst
Hieronder vind je de DS-14 vragenlijst die gebruikt wordt om te onderzoeken of Type D aanwezig is in iemand zijn of haar persoonlijkheid. Pak even pen en papier en geef bij elke uitspraak aan in hoeverre deze op jou van toepassing is.
Weet overigens dat er geen goede of slechte antwoorden zijn. En ga vooral geen andere scores noteren uit angst voor de uitslag van de test. Daar heb je alleen jezelf mee natuurlijk.
0 = onjuist, 1 = eerder onjuist, 2 = neutraal, 3 = eerder juist, 4 = juist.
1. Ik maak gemakkelijk contact met mensen.
2. Ik maak me dikwijls druk over onbelangrijke zaken.
3. Ik maak vaak een praatje met onbekenden.
4. Ik voel me vaak ongelukkig.
5. Ik ben vaak geïrriteerd.
6. Ik voel me vaak geremd in de omgang met anderen.
7. Ik zie de zaken somber in.
8. Ik vind het moeilijk om een gesprek te beginnen.
9. Ik ben vaak slecht gehumeurd.
10. Ik ben een gesloten persoon.
11. Ik houd andere mensen liefst wat op een afstand.
12. Ik maak me dikwijls zorgen.
13. Ik zit vaak in de put.
14. Ik weet niet waarover ik moet praten met anderen.
Het berekenen van jouw score
- Negatieve affectiviteit = tel de scores op van: 2, 4, 5, 7, 9, 12, 13
- Sociale inhibitie = tel scores op van: 1 omgekeerd, 3 omgekeerd, 6, 8, 10, 11, 14
Met een omkering wordt bedoeld dat als je bijvoorbeeld 4 hebt gescoord, dit wordt omgekeerd met het tegenovergestelde uiteinde van de 5-puntenschaal, in dit geval is dat 0. Dus: 0 = 4 en omgekeerd, 1 = 3 en omgekeerd, 2 = 2.
Alleen als de scores op beide subschalen tien of meer is, kan er gesproken worden over een Type D persoonlijkheid.
Oh shit, ik scoor behoorlijk hoog!
Als jij net je score hebt berekend en je dood bent geschrokken omdat je wel erg veel van jezelf herkent, geen paniek er is één en ander dat je kunt doen om de scherpe kantjes eraf te halen. Er zijn mensen die het niet met mij eens zijn maar ik ben er van overtuigd dat je kenmerken van je persoonlijkheid kunt veranderen of verzachten als je bereid bent hier het nodige in te investeren.
Uit een artikel psychologie magazine blijkt in ieder geval dat er een aantal dingen zijn waar je rustig aan eens mee zou kunnen beginnen:
Denk twee keer na over wat je écht vindt
Mensen met een Type-D-persoonlijkheid hebben de neiging om in hun oordeel vaak negatief te zijn. Dit heef tot gevolg dat je je snel bekritiseerd voelt, eerder dan een andere denkt dat het op een conflict uitloopt en ervaar je een situatie snel als bedreigend. Het gevolg hiervan is natuurlijk dat je meer stress ervaart dan een gemiddeld mens.
Wat je hieraan kan doen is om jezelf te oefenen in het nogmaals interpreteren van je oordeel. Stel jezelf dus eens wat vaker de vraag ‘is dit eigenlijk wel waar wat ik nu denk?’.
Kan het niet gewoon zijn dat de persoon tegenover me te weinig heeft geslapen?
Of is het misschien mogelijk dat de krantenjongen niet met opzet de krant maar half in de brievenbus heeft gedaan waardoor je nu een natte krant hebt?
Durf je grenzen aan te geven
Als jij aardig wat kenmerken hebt van een type D persoonlijkheid zal je ongetwijfeld ook herkennen dat je het lastig vindt om je grenzen aan te geven. Je ben geneigd om alles maar te slikken totdat je het echt niet meer kan handelen. Probeer je dus bewust te worden van wat er met je gebeurt op het moment dat iemand je grens over gaat en anticipeer hier op.
Hiermee voorkom je dat je steeds je mond dichthoudt en dat er één pechvogel is die de hele berg stront in één keer over zich heen gekiept krijgt. Natuurlijk voorkom je ook dat je stresslevel zich blijft opbouwen en is het voor anderen ook minder stressvol om met jou om te gaan: gaat ze ontploffen of is het nu veilig?
Ga contact met anderen aan
Mensen die hoog scoren op de Type D-test zijn vaak mensen die graag op zichzelf zijn. Ze knopen niet snel een gesprek aan met een vreemde en wat zich van binnen bij je afspeelt deel je alleen met je partner en je allerbeste vriend(in). Als ze mazzel hebben tenminste.
Onderzoek eens waar jouw geslotenheid vandaan komt. Ben je bang om afgewezen te worden? Vind je het lastig om anderen te vertrouwen? Daag jezelf meer uit om contact met andere mensen te zoeken.
Touwtjes in handen
Als jij hoog scoort op de Type D-test vind je het waarschijnlijk ook lastig om initiatief te nemen. Je neemt niet graag de touwtjes in handen en dit zorgt ervoor dat het leven iets is wat je overkomt in plaats van dat jij aan het roer staat.
Probeer eens wat vaker zelf initiatief te nemen en zie wat voor een impact dit kan hebben op je leven. Schrijf je eens in voor die schilderworkshop of verras je partner eens met een weekendje weg.
Neem daarna de tijd om je bewust te worden van wat er verandert op het moment dat je dit soort dingen doet.
Zorg goed voor jezelf
Als jij je herkent in de Type D-persoonlijkheid zal je kunnen beamen dat je er een handje van hebt om emoties te onderdrukken. Helaas schiet je hier weinig mee op omdat al deze emoties (net als stress) zich ophopen in je lichaam.
Naast het je meer openstellen voor anderen en het delen van je emoties is het heel goed om aan de slag te gaan met alle emoties die zich hebben vastgezet in je lichaam.
Dit kun je doen door aan de slag te gaan met emotioneel lichaamswerk. Denk hierbij bijvoorbeeld aan mediteren, ademsessies, haptonomie of meld je eens aan voor een familieopstelling. Het lijf weet alles wat jij met je hoofd niet kan bedenken.
Mocht je dit nou allemaal een beetje zweverig gedoe vinden, dat snap ik. Vond ik ook. Onderstaand boek kan je helpen om op een laagdrempelige manier kennis te maken met mediteren. Aanrader voor iedereen die wel wil maar sceptisch en ook een beetje bang is om weg te zweven.
Laat het niet te ver komen
Nou het is een langer artikel geworden dan ik dacht maar ik wilde je ook de tweede test graag meegeven. Stress is écht ontzettend ongezond en toch is het in onze maatschappij eigenlijk normaal om dit de hele dag door te ervaren.
Veel van ons weten niet meer beter en hebben het zelfs niet eens meer door dat hun schouders zeer doen en ze oververmoeid zijn. Ze denderen gewoon door omdat de rest dat ook doet. Totdat hun lichaam ‘stop’ zegt.
Probeer het niet zover te laten komen. AMEN.
Stress verminderen met voeding? Dit moet je eten! - Change of Heart
op 24 Jun 2017Hoe krijg je meer energie? Vier tips die helpen - Change of Heart
op 06 Dec 2017