“Wie ben ik eigenlijk?”
Mocht je deze zomer nou ergens in een hangmat liggen en lekker aan het niksen zijn, neem dan eens even de tijd om na te denken over deze vraag: wie ben ik nou eigenlijk?
Ik vind dit in ieder geval een enorm interessante vraag om over na te denken… Dit is dan ook een vraag die mij al heel erg lang in zijn greep houdt. Ik kan me nog herinneren dat ik als klein meisje in bed lag en mezelf de vraag stelde: Waarom ben ik ‘ik’ en niet iemand anders?
(Ik vroeg me overigens ook regelmatig af wat er toch achter het heelal zou zitten maar dat is weer een heel ander vraagstuk).
Als klein meiske van een jaar of 7 kon ik natuurlijk geen antwoord vinden op de Waarom ben ik ‘ik’? vraag en had soms het gevoel gek te worden van de grootsheid van die vraag. Snel ging ik dan maar aan iets anders denken.
30 jaar later
Nu, dertig jaar later als groot meiske van 37, is dit nog steeds een vraag die mij enorm intrigeert. Ik weet dat ik daar een beetje een gekkie in ben want ondertussen is mij wel opgevallen dat lang niet iedereen zich met deze vraag bezig houdt. En dat kan ik deze mensen ook niet kwalijk nemen. Antwoord krijgen op de vraag: “Wie ben ik eigenlijk?” is natuurlijk heel erg lastig.
Ik blijf het antwoord op deze vraag zelf ook erg ongrijpbaar te vinden. Ik begin zelfs het vermoeden te krijgen dat ik daar ook nooit precies de vinger op zal kunnen leggen. Al hoop ik van wel natuurlijk…
Er doen zich overigens wel wat theorieën de ronde waar ik me wel aardig in kan vinden. Als je dit interessant vindt kan ik je o.a. De Nieuwe Aarde van Eckhart Tolle aanraden. Maar of dit het échte antwoord is op mijn vraag durf ik niet te zeggen.
In plaats van ‘Wie ben ik?’ ‘Wie ben ik NIET?’
Om het mezelf wat makkelijker te maken heb ik de vraag omgekeerd. In plaats van een antwoord te zoeken op de vraag ‘Wie ben ik?’ heb ik de vraag veranderd in ‘Wie ben ik in ieder geval niet NIET?’ En daar heb ik wél een aantal antwoorden gevonden.
Zo ben ik bijvoorbeeld niet mijn lichaam. Mijn lichaam is het instrument waarmee ik kan ‘ervaren’. Ook ben ik niet mijn emoties. In alle heftigheid ervan kan dit soms misschien wel zo voelen maar dit is niet waar. Althans in mijn optiek niet.
Verder ben ik ook niet alle rollen die ik speel. Moeder, kind, zus, coach, vriendin, kennis en ga zo maar door. Ik voer ze uit maar ik BEN ze niet.
Als laatste ben ik ook niet mijn gedachten. In de smiezen hebben dat je je gedachten niet bent is essentieel in het proces van bewustwording. Immers, zodra je door hebt dat je je gedachten niet bent kun je er invloed op uitoefenen en dat werkt enorm bevrijdend. Dan kun je namelijk zelf gaan kiezen wat je denkt.
Is een gedachte helpend? Lekker in mee gaan. Is een gedachte negatief, vooral niet mee aan de haal gaan en kiezen voor een betere.
Ok, dit klinkt misschien een beetje vaag voor sommigen. Even een paar voorbeelden om het wat meer handen en voeten te geven. Voorbeelden waarin ik wil laten zien dat je niet je lichaam, emoties of gedachten bent maar dat dit verschillende niveaus zijn waarmee je je kan identificeren.
Identificatie met je lichaam
Identificatie met het lichaam is vooral iets wat kleine kinderen nog doen. Wanneer je een kleuter vraagt wie hij is zal hij waarschijnlijk eerst zijn naam noemen en dan gaan beschrijven hoe hij er uit ziet.
Ik ben Joep. Ik ben 6 jaar en ik heb blond haar, groene ogen en een beetje grote voeten.
Ook volwassenen kunnen zich met hun lichaam identificeren. Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat iemand met veel overgewicht dit doet. Wanneer je deze man of vrouw vraagt hoe het met hem/haar gaat zal hij mogelijk zijn schouders ophalen, naar zijn lichaam wijzen en zeggen ‘hoe denk je dat het met me gaat?’ Met andere woorden, ik vind mijn lichaam verschrikkelijk dus ik BEN verschrikkelijk.
Identificatie met je emoties
Identificeren met onze emoties doen we bijna allemaal. De een meer dan de ander maar zo lang je je niet bewust bent van dat je je emoties niet bent zal je volledig hierin mee gaan.
Zo zal je bijvoorbeeld zeggen: ik BEN boos, ik BEN verdrietig, ik BEN blij. Iets wat niet klopt aangezien emoties van voorbijgaande aard zijn. Het is dus veel passender om te zeggen, ik VOEL mij boos, ik VOEL mij verdrietig, ik VOEL mij blij.
Dit is overigens ook een mooie voor mensen met faalangst. Wanneer zij in deze angstige emotie zitten zullen zij zich hier volledig mee identificeren. In dat moment ZIJN ze die angst terwijl dat absoluut niet zo is.
Wanneer zij zich realiseren dat ze de angst niet zijn en dat dit gevoel voorbij gaat is de kans groot dat de scherpe randjes eraf gaan en dan de eerste barstjes zich aandienen in het monster dat faalangst heet.
Identificatie met je rollen
Ieder mensen speelt in zijn hele leven een flink aantal rollen. In iedere rol laat je weer een ander stukje van jezelf zien. Vanuit iedere rol ‘tune je in’ op wat er (onbewust) van je verwacht wordt. De rolpatronen die jij aangeleerd hebt gekregen.
Sommige mensen nemen hun rol heel erg serieus en ontlenen hun bestaansrecht aan deze rol. Wanneer betreffende rol wegvalt kunnen ze in een identiteitscrisis terecht komen.
Er zijn bijvoorbeeld moeders die denken dat het ‘moeder zijn’ is wie ze zijn. Tot op zekere hoogte is dit natuurlijk waar. Als je eenmaal moeder bent kun je nooit meer ‘niet moeder zijn’. Dit staat los van of je kinderen nog thuis wonen, je contact met ze hebt of niet en zelfs los van of je kinderen (nog) leven. Hetzelfde geldt voor dat je voor altijd kind bent. Los van je leeftijd en of je ouders nog leven.
Maar op het moment dat je je volledig identificeert met je moederrol val je in een zwart gat op het moment dat je kinderen het huis uit zijn. Want wat nou als je als moeder niet meer kunt moederen? Wat blijft er dan nog van je over?
Nu heb ik het over de moederrol maar dit geldt voor iedere rol. Bijvoorbeeld ook voor de succesvolle ondernemer met miljoenen op de bank die in één keer failliet raakt. Wie is deze man of vrouw zonder deze rol?
Wat ik met bovenstaande probeer te zeggen is dat het belangrijk is om te zien dat je alle rollen SPEELT en dat je ze niet BENT.
Identificatie met je gedachten
Ik denk dat er veel mensen zijn die bevestigend antwoorden op de vraag of ze hun gedachten zijn. En dat is eigenlijk linke soep want in dat geval geloof je dus alles wat je denkt.
Je gelooft de verhalen die je jezelf vertelt met alle gevolgen (lees: gevoelens) van dien. Schuld, schaamte, boosheid, frustratie en de eeuwige zweep die erbij wordt gehaald als we vinden dat het iets niet goed hebben gedaan.
Maar wie bepaald nou eigenlijk wat goed of slecht is? Bestaat goed of slecht eigenlijk wel? Ok, dat is weer een andere discussie. Even terug naar de dingen die we onszelf wijsmaken en aanpraten.
Een paar voorbeelden
Hieronder een paar voorbeelden waarin je je vast wel ergens herkent:
- Ik moet wel interesse hebben anderen anders vinden ze me niet aardig.
- Ik ben weer uit mijn slof geschoten in het bijzijn van mijn kinderen dus ik ben een slechte moeder.
- Ik mag pas rusten als alle was gedaan is en gevouwen en gestreken in de kast ligt.
- Alweer de verkeerde voetbalschoenen meegegeven aan mijn zoon, wat zullen die andere ouders wel niet denken.
- Alweer vergeten dat de kinderen vrij zijn van school, wat ben ik toch een giga chaoot.
- Ik moet echt drie kilo afvallen anders vinden ze me niet mooi.
- Oh shit ben ik de verjaardag van mijn oma vergeten, wat een beroerd kleinkind ben ik.
- Durf ik weer niet te zeggen wat ik eigenlijk vind, schijterd die ik ben.
Nou, ik kan nog wel even zo door gaan maar ik denk dat ik mijn punt wel heb gemaakt. Allemaal verhalen die we onszelf vertellen en helaas meestal nog geloven ook. Resultaat: weinig zelfvertrouwen en een laag zelfbeeld.
Het Ego
Als we onze gedachten niet zijn rest natuurlijk de vraag wie het dan wél is die ons de hele dag bezighoudt met verhalen vertellen, conclusies trekken, oordelen en ons de grond intrappen. Nou dat, mijn lieve vrienden, is dus je EGO.
Het ego vertelt ons overigens niet alleen negatieve dingen. Het ego is ook degene die ons zegt dat we het goed hebben gedaan of dat we beter zijn dan een ander.
Het grote verschil met de negatieve boodschappen is vooral dat positieve boodschappen van positieve invloed zijn op ons zelfbeeld. De negatieve verhalen zijn dus van negatieve invloed op je zelfbeeld.
Credits voor het ego
Even om het ego wel de credits te geven dat ze verdient: het ego hebben we nodig om iets gedaan te krijgen. Om te creëren, om vooruit te komen en om alle mooie dingen te doen die we in dit leven te doen hebben.
Het ego is opgebouwd uit onze persoonlijke verhalen, angsten, verlangens, emoties, gedachtes en karaktereigenschappen. Het ego is sociaal en psychologisch gezien onmisbaar en we ontwikkelen haar vanaf jonge leeftijd.
De kunst is alleen om je als volwassen persoon niet volledig te identificeren met je ego. Maar om dit artikel niet nog langer te maken dan het al is zal ik daar een andere keer verder op ingaan.
Wat gebeurt er als je wakker wordt?
Wanneer jij ervoor wakker wordt dat jij je ego niet bent, zal je vaker vanuit een waarnemende positie naar je ego kunnen kijken. Door dit te doen stop je met je te identificeren met je lichaam, emoties, rollen en gedachten.
Vanuit deze waarnemende positie zal je kunnen zien en jezelf kunnen vertellen dat je meer bent dan alleen je lichaam. Dat je je emoties niet bent maar dat je ze voelt. Mogelijk kun je zelfs zien dat voorafgaand aan die emoties een gedachte is geweest die de bepaalde emotie heeft getriggerd (ik ben niet goed/mooi/lief/slim/geduldig etc. genoeg).
De waarnemende positie
Even een voorbeeldje om te laten zien hoe het wakker worden voor je eigen ego werkt:
Wat nou als je een goudvis zou kunnen vragen of hij weet wat water is?
Naar alle waarschijnlijkheid zou hij je glazig aankijken. Voor die goudvis is het water namelijk zijn leefomgeving, hij weet niet beter dan dat er water is. Het IS er gewoon. De vis in kwestie zou ook niet doorhebben dat hij ‘nat’ is. Hij weet namelijk niet anders dan dat hij nat is.
Pas als diezelfde vis boven het wateroppervlakte komt omdat zijn kom wordt schoongemaakt zal hij weten dat er ook iets anders is dan water. In één keer kan hij een waarnemende positie aannemen en vanuit daar krijgt hij een ruimer perspectief.
Terug in het water
Weer terug in het water zal hij dankbaar zijn dat hij weer in zijn kom is. Terwijl hij vóór deze ervaring geen flauw benul had dat hij überhaupt in een kom met water zat en dat dit water hem in leven houdt.
Misschien heeft het lieve beest zelfs in één keer het besef dat hij een goudvis is. Ok, dit is misschien een beetje overdreven want we hebben het natuurlijk over een goudvis maar ik denk dat je mijn punt wel begrijpt.
Dus vanuit de positie van waarnemer kun je in een enorm vervelende situatie of een situatie waarin je erg gespannen bent meer ruimte creëren voor jezelf doordat je afstand kunt nemen en kunt zien dat het weer voorbij gaat.
Het Bewustzijn
Deze waarnemende positie wordt overigens ook wel BEWUSTZIJN genoemd. Het BEWUSTZIJN is iets wat ongrijpbaar en onBEgrijpbaar is. En toch is dat in mijn optiek in the end wat we zijn. Althans, zo denk ik er nu over.
Het wordt alleen nu wel erg filosofisch en ingewikkeld dus voor nu wil ik het hierbij laten. Mijn doel met dit artikel is voornamelijk om je ervoor wakker te maken dat je je gedachten niet bent. Als je dat door hebt zal de wereld er namelijk veel lichter en leuker uit komen te zien.
Mocht jij nou meer willen weten over bovenstaande? Wil jij ook leren hoe je vaker als waarnemer naar jezelf kan kijken en op deze manier invloed kan uitoefenen op je negatieve gedachten en je onzekerheid? Neem dan even contact op voor een gratis kennismakingssessie.
