Denk jij er wel eens over na hoe jouw einde zal zijn? Hoe je terug zal kijken op je eigen leven? Of je dan trots bent of dat je spijt hebt? Bronnie Ware weet waar de meeste mensen spijt van hebben.
De Australische verpleegkundige Bronnie Ware heeft vele jaren in de palliatieve zorg gewerkt. Palliatieve zorg is aan de orde als de ziekte waaraan de patiënt lijdt ongeneeslijk blijkt te zijn. Haar patiënten waren dus mensen die op sterven lagen.
Geruststellend
Bij deze mensen leerde ze dat iedereen in de laatste periode van hun leven een enorme groei doormaakt. Ondanks de angst, boosheid en ontkenning wist iedereen uiteindelijk zijn of haar lot te aanvaarden. Bronnie Ware wist te vertellen dat iedereen voor het overlijden rust vond.
Een mooie en geruststellende gedachte vind ik. Maar dat is niet wat Bronnie Ware iedereen wil meegeven.
Spijt
De verpleegkundige heeft veel van haar patiënten gevraagd waar ze het meeste spijt van hadden. Bijzonder is dat steeds dezelfde thema’s naar voren kwamen. En dat zijn niet de dingen waar de meeste van ons zich nu mee bezig houden. Hopelijk verandert dat als je de vijf meest genoemde antwoorden hieronder hebt gelezen.
1. ‘Ik zou willen dat ik de moed had gehad om een leven te leiden waarbij ik trouw was gebleven aan mezelf, in plaats van te leven volgens de verwachting van anderen.’
Dit is het antwoord wat het meest is genoemd. Als mensen terug kijken op hun leven lijken de kansen die mensen niet gegrepen hebben haast op te lichten. Alle onvervulde dromen laten een pijnlijk spoor achter wetende dat ze onvervuld zijn gebleven door keuzes die je zelf hebt gemaakt. Of natuurlijk keuzes die je niet hebt durven maken.
Dus jaag je dromen na. Leef niet in angst voor het onbekende. Kies niet keer op keer voor zekerheid. Niemand heeft zekerheid. Besef je goed dat vanaf het moment dat je je gezondheid verliest, het te laat is. Zolang je gezond bent, ben je vrij. Veel mensen staan daar niet bij stil. Tot het te laat is.
2. ‘Ik zou willen dat ik niet zo hard gewerkt had.’
Iedere mannelijke patiënt die Bronnie Ware heeft verpleegd kwam met dit antwoord. De mannen hadden de jeugd van hun kinderen gemist. Hun huwelijk laten verslonzen en het gezelschap van hun partner gemist. Ze hadden er enorme spijt van dat ze zoveel kostbare tijd hadden doorgebracht in de tredmolen van werk.
Ben jij een workaholic? Of heb je een partner die door zijn werk bijna nooit thuis is? Vraag jezelf dan eens af waar je uiteindelijk gelukkiger van wordt. De grote auto waar jullie in rijden? De dure laarzen met bijpassende handtas? Of het potje mens-erger-je-niet dat je speelt met je kinderen als ze uit school komen?
3. ‘Ik wou dat ik de moed had gehad om mijn gevoelens te uiten.’
Uit de gesprekken die Bronnie Ware heeft gevoerd met haar patiënten bleek dat veel mensen hun gevoelens hebben onderdrukt. Bang voor de reactie van een ander. Het gevolg is dat ze nu spijt hebben nooit echt zichzelf te zijn geweest en ook nooit te zijn uitgegroeid tot wie ze hadden kunnen worden.
Spreekt dus uit wat je voelt. Durf je jezelf te zijn en te uit te groeien tot het allermooiste en allerbeste wat je kunt zijn. Zolang jij niet jezelf bent zal je nooit de mensen aantrekken die echt bij je passen en de dingen ontdekken waar jij echt warm van wordt. En een extra motivatie om uit te zeggen wat je voelt is dat opgekropte emoties zelfs kunnen resulteren in lichamelijke en psychische klachten.
4. ‘Ik wou dat ik contact had gehouden met mijn vrienden.’
Vaak beseften de patiënten niet hoe belangrijk oude vrienden waren tot hun laatste weken waren aangebroken. Velen waren zo bezig geweest met hun eigen leven dat de echte vriendschappen waren verwatert. Er was vaak diepe wroeging dat er lang niet genoeg tijd en energie was gestoken in oude vriendschappen, die dat wel hadden verdiend.
Het is prima als vriendschappen verwateren met mensen die niet meer bij je passen. Maar hou vast aan de vrienden die er echt toe doen. Echte vrienden voegen zo ontzettend veel moois toe aan je leven. Veel meer dan de oppervlakkige kennissen of de drukke baan waardoor vriendschappen verwateren. Eeuwig zonde als je op je sterfbed de mensen om je heen mist die eigenlijk heel belangrijk voor je zijn.
5. ‘Ik wou dat ik mezelf had toegestaan gelukkiger te zijn.’
Bijna iedere patiënt heeft dit thema genoemd. Pas op hun sterfbed realiseerden deze mensen zich dat gelukkig zijn een keuze is die je zelf kan maken. Helaas waren veel patiënten blijven hangen in hun behoefte aan (schijn)zekerheid, hun angst voor het onbekende en in wat andere mensen van hun dachten.
Maar als je dood gaat doet het er geen ene fuck meer toe wat anderen van je denken. Dan is het enige belangrijke dat je veel gelukkige herinneringen hebt. En als je die niet hebt omdat je niet gelukkig durfde te zijn, zijn je kansen op geluk gewoon verkeken.
Het enige wat je dan kan doen is spijt hebben en hopen dat je nog eens terug mag komen op aarde om het allemaal nog eens over te doen. Wie weet is dat waar maar ik zou de gok niet nemen. Ik kies ervoor om in dit leven al gelukkig te zijn. Wat doe jij?
