Welke emoties zijn er? De 4 kernemoties op een rij

Leestijd: 4 minuten

Emoties zijn voor veel mensen ongrijpbaar en een raadsel. In dit artikel leer je meer over de verschillende emoties die we hebben en welke nuances hier op zijn. Na het lezen van dit artikel zal je meer helderheid hebben in wat zich afspeelt in jouw binnenwereld.

Inhoudsopgave

• Welke emoties zijn er?
• De vier kernemoties
• De nuances op de kernemoties
• Vreugde en haar nuances
• Boosheid en haar nuances
• Verdriet en haar nuances
• Angst en haar nuances
• Extreme uitingen

Welke emoties zijn er?

Als mens ken je 8 basisemoties die over de gehele wereld universeel herkenbaar zijn binnen alle culturen en gemeenschappen. Alle emoties die je als mens kunt ervaren zijn terug te herleiden tot deze gedeelde basisemoties. Deze basisemoties staan bekend als vreugde, angst, verdriet, boosheid, liefde, verbazing of verrassing, schaamte of schuld en walging.

Zelfs in de basisemoties wordt al duidelijk dat hier nog een heel spectrum aan bijkomstige emoties aan vast zitten. De mens is heel divers in hoeveel emoties en gevoelens ervaren kunnen worden. Bovendien zijn binnen dit spectrum aan emoties nog tal van verschillende gradaties waarin de emoties gevoeld of geuit kunnen worden.

4 kernemoties

Waar de menselijke emoties in 8 basisemoties kunnen worden onderverdeeld, spreekt men in de volksmond doorgaans van 4 kernemoties, waaraan de overige nuances aan emoties en gevoelens zijn te ontlenen. De 4 kernemoties kent iedereen als vreugde, boosheid, verdriet en angst. Deze vormen de basis voor elk andere emotie die je als mens kunt ervaren. Naast de genoemde 8 basisemoties kent elk verschillende gradaties aan nuances die zijn terug te leiden naar de kernemoties.

Nuances per emotie

Elke emotie, zoals deze is terug te leiden tot de 4 kernemoties, kent een variatie aan verschillende nuances. Elk heeft een kernemotie als grondslag, waarbij het zich uit op een bepaalde manier en kenbaar maakt aan de persoon die de emotie ervaart.

Ook voor anderen is vaak herkenbaar welk kernemotie de geuite nuance voedt, waardoor wordt bepaald hoe hierop gereageerd kan worden. Het is interessant om alle nuances onder de juiste categorie te plaatsen, zodat duidelijk is met welke emotie je te maken hebt.

Nuances van vreugde

Vreugde vraagt om gevoelens en emoties die plezier in zich dragen. Hierin is een ruim scala aan gradaties af te leiden, elk weergegeven in een eigen verwoording om de emotie weer te geven. Zo behoren gevoelens en emoties van geluk, tevredenheid, geamuseerdheid en opluchting tot deze kernemotie.

Ook trots of een erkenning via een beloning brengt eenzelfde gevoel van euforie met zich mee, waardoor de kernemotie vreugde of blijdschap is. Ook genot, geestelijk, lichamelijk of sensueel, valt hieronder. Evenals extase of voldoening kennen vreugde als basis.

Nuances van boosheid

Boosheid kent krachtige emoties. Echter zijn hierin ook gradaties te herkennen, waarbij deze kernemotie de ondertoon voert. Zo kun je als mens in je gevoel van irritatie of ergernis, naar bitterheid of zelfs vijandigheid gaan.

Ook verontwaardiging, wrok of toorn behoren tot deze kernemotie toe. Een kernemotie kan op milde wijze ervaren worden, maar duidelijk ook op iets krachtigere manier.

Nuances van verdriet

Bij verdriet horen uitingen van emoties als vreugdeloosheid, zwaarmoedigheid, eenzaamheid, wanhoop en rouw. Alles wat je verdrietig stemt en ervaren wordt via een bepaalde uitingsvorm, behoort thuis in deze categorie. De emotie kan hierbij zacht ervaren worden, maar net zo goed uiterst overweldigend.

Nuances voor angst

Ook angst kent verscheidene nuances, waarbij dit de kern is die eraan ten grondslag ligt. Zo ken je als mens bezorgdheid, onrust, nervositeit, schrik of kun je je zenuwachtig voelen en wantrouwig zijn jegens anderen. Ook jaloezie kan bij deze kernemotie horen, al kan ook boosheid hieraan ten grondslag liggen.

Het hangt af van de situatie en de persoonlijke instelling hoe een emotie zich soms uit en welke kernemotie de reactie voedt. Ook dit geeft verschil in hoe de emotie ervaren of geuit zal worden.

Extreme uitingen

Wanneer een bepaalde emotie niet voldoende geuit kan worden, dan bouwt deze zich intern op. Doordat de emotie zo geen kant op kan en je niet in staat bent de emotie los te laten, kan dit uiteindelijk leiden tot een overdadige uitbarsting van de emotie.

Boosheid kan zo overgaan in haat, waarbij je niet langer de ander op een juiste manier kunt benaderen en ook geen empathie meer kunt opbrengen voor een andere kant van het verhaal.

Angst waar geenaandacht aan is besteed, kan zich ontwikkelen tot een fobie of paniekaanvallen. Je bent zo de controle over een hanteerbaar realiteitsbeeld kwijtgeraakt. Zelfs vreugde kan doorslaan, wanneer het niet voldoende ruimte krijgt om ervaren te worden.

Veelal ontstaat dan een vorm van manie, waarbij je enerzijds overdreven vrolijk en opgewekt terugzakt naar droefheid. Verdriet kan daarbij imploderen en leiden tot depressieve gevoelens.

Meer weten over emoties en wat ze je vertellen?

Heb jij na het lezen van bovenstaand artikel nou nog meer behoefte aan informatie over wat emoties jou proberen duidelijk te maken? Dan kan het prachtige en zeer uitgebreide boek van Vera Helleman je verder op weg helpen.

Deze encyclopedie is niet alleen een echte 'must have' als je geïnteresseerd bent in het uitpluizen van je eigen binnenwereld,  maar zeker ook wanneer je een ander helpende inzichten wilt bieden.