Wat is eenzaamheid?

Als je denkt aan wat is eenzaamheid, dan denk je aan alleen zijn, het missen van contacten met anderen. Je denkt waarschijnlijk aan een negatief gevoel dat zomaar uit het niets bovenkomt. En mensen voelen zich niet alleen eenzaam, ze zijn het ook daadwerkelijk. Soms lijkt het simpelweg het gevolg te zijn van wie je bent. En lijkt er niets te zijn dat je eraan kunt doen. Het gevoel zit diep, heel diep.

In dit artikel ga ik dieper in op wat eenzaamheid daadwerkelijk is.

Het verschil tussen eenzaam en alleen

In Nederland, maar ook in vele andere landen, heerst de overtuiging, dat wanneer je alleen bent en geen vrienden of familie om je heen hebt, dat je dan iets verkeerd gedaan moet hebben. Dit is een gecreëerde waarheid die alleen zijn een negatief imago geeft. Het negatieve gevoel bij onvrijwillige eenzaamheid is geboren.

Anderzijds kan vrijwillige eenzaamheid een mooie ervaring zijn. Hier zie je een duidelijk verschil tussen eenzaamheid en alleen zijn. Er zijn namelijk genoeg mensen die juist de eenzaamheid, of het alleen zijn opzoeken. Mensen die erg gesteld zijn op hun privacy en rust, afzondering en stilte. Deze vorm van alleen zijn is een groot contrast ten opzichte van de opgelegde eenzaamheid, waarbij ongemak en angst een rol spelen.

Het grote verschil tussen eenzaam en alleen, is dus de vorm van verbondenheid met jezelf en met de wereld om je heen. De persoon die vrijwillig het alleen zijn opzoekt, zal de tijd met zichzelf waarderen en zal lessen trekken uit de inzichten die dit oplevert. Dit is een grote tegenstelling ten opzichte van onvrijwillige eenzaamheid, waarbij gedachten van zelfverwijt en zelfmedelijden een belangrijke rol spelen.

Een onvrijwillig gevoel van eenzaamheid kan zelfs optreden wanneer je in gezelschap bent. Dit eenzame gevoel is dan niet meer fysiek, maar komt voort uit een dieper geworteld probleem. Namelijk het niet meer verbonden zijn met jezelf en met de invulling en betekenis van je eigen leven.

Verbondenheid is een behoefte die elk mens wil voelen. Deel willen uitmaken van iets groters, zodat het lijkt alsof je leven meer zin en betekenis heeft.
Zodra deze toevoeging, de zin van het leven, ontbreekt of je er niet meer bewust van bent, op dat moment zal eenzaamheid binnensluipen.

Eenzaam is voor iedereen anders

Wanneer je jezelf de vraag stelt `wat is eenzaamheid` voor mij? Dan kun je hiermee aan de slag gaan door te proberen je gevoel los te koppelen van je gedachtes. Je gaat jouw situatie vanaf een afstandje bekijken en beredeneren. Het is een goede manier om jezelf niet te verliezen in emoties. Je gaat zelf actief aan de slag om opnieuw aandacht te hebben voor jezelf en verbindingen te zoeken die betekenis geven aan je leven.

Maar deze manier van omgaan met eenzaamheid is niet voor iedereen weggelegd. En daarnaast kent elke persoon op enig moment wel een gevoel van eenzaamheid.
Mensen zijn eenmaal sociale wezens en dus hebben we contacten en relaties met anderen nodig.

En al zijn we door de tijd autonomer en onafhankelijker geworden. Toch zoeken we een gevoel van veiligheid en welzijn in de interpersoonlijke relaties. Simpelweg om ons psychologisch evenwicht te behouden. Zodra we ons gaan isoleren, afzonderen van de omgeving, kan eenzaamheid uiteindelijk grote nadelen hebben voor onze gezondheid.

Waarom voel je je alleen?

Wanneer je nadenkt over eenzaamheid, dan wordt dat meestal gelijk gekoppeld aan een gebrek aan menselijk contact. Eigenlijk best gek, want je kunt je ook alleen voelen als er wel veel mensen om je heen zijn.

Eenzaamheid blijkt dus een mentale kwestie te zijn. Net zoals een depressie of gevoelens van angst. Deze onvrijwillige eenzaamheid wordt ook wel emotionele eenzaamheid genoemd.

Kenmerken eenzaamheid

De kenmerken van eenzaamheid zijn op te delen in categorieën.

Lichamelijke kenmerken: Een gebrek aan eetlust, vermoeidheid, verhoogde spierspanning en slechtere zelfzorg.

Sociale kenmerken: Sociale steun en een sociaal netwerk ontbreken.

Psychische kenmerken eenzaamheid: Weinig zelfvertrouwen, een negatief zelfbeeld, verdriet, boosheid en gevoelens van zinloosheid en vaak ook uitzichtloosheid.

Gedragsmatige kenmerken: Op zichzelf gericht zijn, claimgedrag en mogelijk verslavingen.

Het gevaar van eenzaamheid

Zodra iemand zich emotioneel eenzaam gaat voelen, dan brengt dat gevoelens van angst, droefheid, onrust, onzekerheid of benauwdheid met zich mee. Daarnaast vermindert het gebrek aan emotionele steun, je zelfbeeld en zelfvertrouwen.

Dat is de reden waarom je, wanneer je je alleen voelt, terecht komt in een vicieuze cirkel van een verlies aan interesse in het dagelijkse leven en het ondernemen van nieuwe activiteiten. Het contact met mensen die jouw waarden en normen delen neemt steeds verder af en in de meest ernstige gevallen kom je terecht in een depressie.

De gevolgen op psychologisch vlak zijn dus absoluut van serieuze aard. Maar buiten dat, wordt eenzaamheid ook in verband gebracht met verzwakking van het immuunsysteem.
Verder hebben de nodige onderzoeken aangetoond dat een gebrek aan sociale steun het sterftecijfer van verschillende ziektes aanmerkelijk verhoogt.

Wat kun je doen tegen eenzaamheid?

Allereerst is het belangrijk om jouw eigen definitie van eenzaamheid te veranderen. Eenzaamheid kan namelijk ook een voordeel zijn, omdat het de gelegenheid biedt om meer tijd met jezelf door te brengen. Je mag jezelf weer opnieuw ontdekken en het geeft voldoende ruimte om je levensdoelen bij te stellen.

Daarnaast is het van cruciaal belang om een positieve en ondernemende houding aan te nemen. Daarmee bedoel ik dat je zelf aan de slag zult moeten gaan om relaties en contacten te zoeken en te onderhouden. Mocht je van jezelf erg verlegen zijn en is het moeilijk voor je om contact te maken met anderen? Schrijf je dan in bij groepsactiviteiten of volg een cursus. Contact leggen gaat veel makkelijker wanneer je samen bent met mensen die dezelfde interesses delen.

Tot slot kunnen we concluderen dat mensen een duidelijk doel hebben: leven dóór en vóór iemand. Wanneer dit vóór iemand leven ophoudt te bestaan, verlies je je levensgevoel. Samen leven is daarom de beste remedie tegen eenzaamheid.
Wanneer je kampt met gevoelens van eenzaamheid, grijp dan alle mogelijke middelen aan om de relaties in jouw leven te onderhouden.

Hier volgt een klein lijstjes met enkele tips om je alvast op weg te helpen:

• Blijf zo lang mogelijk actief en vermeid passief gedrag.
• Wees leergierig, want het leven leert je elke dag nieuwe dingen.
• Interesseer je in nieuwe technologieën op het gebied van de mobiele telefoon en computer.
• Omring je met familie en vrienden.
• Neem deel aan groepsactiviteiten.
• Zoek een fijne hobby en ga daarmee aan de slag.
• Blijf lichamelijk en geestelijk in balans door te sporten.
• Ten slotte, ga voor jezelf na waar bij jou persoonlijk de oorzaak ligt van je eenzaamheid. Want zodra je jouw oorzaak hebt gevonden, kun je actief werken aan een oplossing, alleen of samen met een professioneel iemand.