Wat is stress en wanneer wordt stress gevaarlijk?

Tegenwoordig heeft bijna iedereen er last van: stress. Soms lijkt het ook wel makkelijk om te roepen en wijten we alles aan stress. Maar wat is stress nou eigenlijk? En hoe gevaarlijk is het?

De term stress komt oorspronkelijk uit de bouwwereld en betekent niets anders dan spanning of druk. Het is de kracht die wordt uitgeoefend op een bepaald voorwerp.

Of stress schadelijk is hangt niet alleen af van de hoeveelheid spanning die iemand heeft maar vooral ook van hoeveel spanning iemand kan hebben. De ene persoon kan een bepaalde situatie dus beter handelen dan een ander.

Vaak relateren we stress aan iets negatiefs. Maar het heeft ook een positieve functie. Het is namelijk een gezonde reactie van het lichaam en helpt je beter te presteren. Je kan je beter concentreren en je bent alerter. Ook weet je bij gezonde spanning efficiënter te werken.

Triggers van stress

Stress wordt veroorzaakt door de zogenaamde stress-triggers. Zo kun je stress krijgen van de druk op je werk, de hectiek van een gezin of problemen met je partner. Deze triggers zorgen ervoor dat er stresshormonen worden aangemaakt zoals cortisol, adrenaline en noradrenaline.

Op zich is het niet erg om af en toe last te hebben van stress. Het wordt pas echt een probleem als je niet meer kunt ontstressen en de draaglast groter wordt dan de draagkracht. Op dat moment zijn de eisen die aan jou worden gesteld of die je aan jezelf stelt groter dan je kunt handelen.

De een is gevoeliger dan de ander

Niet iedereen is even gevoelig voor stress. Mensen die van nature perfectionistisch zijn kunnen spanning vaak minder goed handelen dan anderen. Helemaal in combinatie met één of meer van de volgende eigenschappen blijkt hun draagkracht vaak minder te zijn:

– Prestatiegericht;
– Ambitieus;
– Groot verantwoordelijkheidsgevoel;
– Graag waardering van anderen willen hebben;
– Moeilijk nee kunnen zeggen;
– Gevoelens slecht kunnen uiten;
– Moeilijk hulp kunnen vragen;
– Een pessimistische levenshouding hebben;

Invloed van vaardigheden

Deze eigenschappen worden grotendeels bepaald door je karakter maar het hebben van bepaalde vaardigheden spelen ook een grote rol. Ontwikkel je vaardigheden waardoor je assertiever wordt en beter om kunt gaan met conflicten? Dan weet je vaak al een stuk beter om te gaan met bepaalde stressvolle situaties.

Ongezonde leefgewoonten

Verder hebben ongezonde leefgewoonten natuurlijk ook invloed op je draagkracht. Als je ongezond eet en drinkt, weinig beweegt en niet voldoende slaapt is je draagkracht waarschijnlijk een stuk minder. Maar te veel werken zorgt ervoor dat je meer vatbaar bent voor de gevolgen van stress.

Symptomen van stress

Ok, duidelijk. Te veel stress hebben is ongezond. Maar waaraan kun je nou eigenlijk merken dat je echt last hebt van stress? Wat zijn nou de signalen waaraan je merkt dat je rustiger aan moet doen? Hieronder benoem ik de negen meest voorkomende symptomen.

1. Hartkloppingen

Te veel stress kan hartkloppingen veroorzaken. Hartkloppingen kunnen op hun beurt weer angst of paniekaanvallen veroorzaken. Paniek kan weer leiden tot zweten, versnelde ademhaling en zelfs hyperventilatie. Als je hier last van hebt is het slim om even aan te kloppen bij de huisarts.

2. Hoofdpijn

Hoofdpijn die wordt veroorzaakt door stress wordt ook wel spanningshoofdpijn genoemd. Deze hoofdpijn is gering tot matig van aard en voelt dof, drukkend of klemmend. Spanningshoofdpijn uit zich aan beide zijden van het hoofd. Als je hier last van hebt is het wijs om een stapje terug te doen.

3. Oorsuizen

Oorsuizen door stress komt erg veel voor. Als je oren suizen hoor je in één of beide oren een fluit- of pieptoon. Dit geluid wordt veroorzaakt door de hersenen onder invloed van stresshormonen. Tegen oorsuizen kun je weinig doen, behalve hopen dat het weer verdwijnt als je rustiger aan doet.

4. Spierstijfheid

Stress zorgt ervoor dat je spieren gespannen zijn. Vooral de nek, schouders en rug worden in stressvolle situaties vaak aangespannen. Dit kan erg pijnlijk worden. Het bezoeken van een goede massagetherapeut doet wonderen. En pak hier en daar wat meer je rust natuurlijk.

5. Slaapproblemen

Als je veel stress hebt ga je vaak ook veel piekeren en tobben. Hierdoor kunnen slaapproblemen ontstaan. De kwaliteit van je slaap wordt minder en je slaapt korter. Hierdoor raak je vervolgens oververmoeid en prikkelbaar waardoor je de stress die je al had nóg minder goed kunt handelen. Zorg er dus altijd voor dat, wat er ook gebeurt, je goed blijft slapen.

6. Maag- en darmklachten

Stress kan ervoor zorgen dat je spijsvertering op een laag pitje wordt gezet. Dit komt doordat er meer bloed wordt gepompt naar je spieren. Hierdoor kan je eetlust sterk verminderen. Daarnaast kan teveel spanning misselijkheid veroorzaken doordat stresshormonen je braakcentrum prikkelen. Overigens zijn ook eetproblemen, bloedsuikerschommelingen, hongeraanvallen en zelfs eetstoornissen in veel gevallen gerelateerd aan overmatige stress.

7. Verhoogde bloeddruk

Stress is sowieso niet bevorderlijk voor je hart en bloedvaten maar een verhoogde bloeddruk is extra belastend voor je hart- en vaatstelsel. Als je hart je lief is, kun je symptomen dus maar beter beperken.

8. Chronische stress

Het alarmmechanisme van stress is normaal van korte duur. Zodra het gevaar is geweken vervalt je lichaam weer in zijn normale staat. Alleen als je last hebt van chronische stress is er weinig tot niks meer voor nodig om spanning te ervaren. De symptomen blijven veel langer en in sommige gevallen gaan ze helemaal niet meer weg. Als je last hebt van chronische stress zit je tegen een burn-out aan en zou je acuut in de relaxstand moeten.

9. Burn-out

Een burn-out houdt in dat je het gevoel hebt opgebrand te zijn. Je energie en motivatie zijn na jarenlange overbelasting uitgeput. Voor een burn-out moet je dan ook behandeld worden. Als een burn-out wordt gediagnosticeerd door een psycholoog, psychotherapeut of psychiater betekent dit dat je je grenzen herhaaldelijk en langdurig hebt overschreden.

Wijsheid

Als je één of meer van bovenstaande symptomen ervaart lijkt het me goed dat je jezelf eens flink achter de oren krabt. De levensstijl die je nu hebt en de spanning die je daarbij ervaart hou je niet de rest van je leven vol. Luister naar je gevoel en doe het rustiger aan.