Wat is een negatief zelfbeeld?
Iedereen is wel eens onzeker en dat is helemaal niet erg. Pas op het moment dat je onzekerheid je dagelijkse leven gaat beïnvloeden spreken we van een negatief zelfbeeld.
Een negatief zelfbeeld kenmerkt zich vaak door een gebrek aan zelfvertrouwen. Je kunt het moeilijk vinden om jezelf te accepteren zoals je bent of weinig waardering opbrengen voor hou je met dingen omgaat.
Het is zeker geen zeldzaam verschijnsel, want veel mensen worstelen met een negatief zelfbeeld. Dit kan in mindere mate opspelen, echter kun je er ook dusdanig hinder aan ondervinden dat je je weg moeilijk kunt vinden.
Hoe herken je een negatief zelfbeeld?
Een negatief zelfbeeld kan zich uiten op verschillende manieren. Het kan zijn dat je je onzeker voelt en daardoor bepaalde sociale gelegenheden vermijdt. Ook kenmerkt een negatief zelfbeeld zich door het hebben van angsten of gevoelens van ‘niet genoeg zijn’.
Het kan ook zijn dat je juist heel perfectionistisch wordt en dat alles op een bepaalde manier moet worden uitgevoerd. Op deze wijze kun je een gevoel van controle uitoefenen op een situatie waar je je anders geen raad mee zou weten.
Mogelijk ben je snel boos en gebruik je dit ook als verdedigingsmechanisme, zodat mensen er niet achter komen dat je je eigenlijk ongemakkelijk of onwelkom voelt. Afhankelijk van hoe jij je voelt, hoe negatief je zelfbeeld en je ervaringen in hoe anderen op jou reageren, zal een negatief zelfbeeld zich uiten op verschillende manieren.
Naarmate je opgroeit en de volwassenheid betreedt, zul je deze overtuigingen moeten herzien. Ze bepalen namelijk hoe jij over jezelf bent gaan denken en beïnvloeden hoe jij ervaart wat anderen van jou vinden.
Wanneer je ouders, docenten en andere bekenden tijdens je opgroeien weinig aandacht schonken aan jouw basisbehoeften, dan ontwikkel je daardoor vanzelf een negatief zelfbeeld.
Uitingen van een negatief zelfbeeld
Een negatief zelfbeeld kan zich op ontzettend veel manieren uiten. Onderstaande kenmerken komen toch wel het meeste voor.
- Sociale interacties verlopen moeizaam
- Je bent zeer kritisch op jezelf
- Je durft je grenzen niet aan te geven (als je al weet wat jouw grenzen zijn)
- Je bent conflict vermijdend
- Je bent besluiteloos
- Je zegt heel snel en vaak sorry, zelfs voor dingen waar je niks aan kan doen
- Je hebt moeite om een compliment aan te nemen
- Je vindt het vervelend als de aandacht op jou is gevestigd
- Je vindt anderen belangrijker dan jezelf
- Je onderwaardeert de dingen die je goed doet en maakt de dingen die je fout doet groter dan ze zijn
- Je bent heel gevoelig voor kritiek
Hoe ontstaat een negatief zelfbeeld?
Met het ontwikkelen van een zelfbeeld wordt voortgebouwd op bestaande ervaringen. Dit betekent dat elke ervaring die je in de vroege jeugd opdoet, een basis vormt voor ervaringen die daar weer op volgen. Zijn deze ervaringen minder tegemoetgekomen in wat jij nodig had, dan heeft dit een blauwdruk achtergelaten voor een negatief zelfbeeld.
Waar je nog steeds verwacht dat de behoeften ontmoet worden, bemerk je echter dat ook in volgende ervaringen hieraan voorbijgegaan wordt. Het negatieve zelfbeeld groeit zo ongemerkt totdat het dusdanig verankerd is, dat je jezelf niet langer meer anders kent.
Oorzaak 1: Hardnekkige imprint
Een negatief zelfbeeld krijg je niet zomaar. Vaak is dit opgebouwd door vele jaren heen en de oorsprong ligt over het algemeen vaak al in de jeugdjaren.
De basisovertuigingen die we opdoen over of we wel of niet geaccepteerd worden zoals we zijn, worden gevormd in je eerste levensjaren. Als baby ben je volledig overgeleverd aan de willekeur van je ouders. De mate waarin zij interesse tonen in het wel en wee van jouw afhankelijke behoeften bepalen welke overtuigingen jij over jezelf hebt geïmplementeerd.
Hoe meer zij konden openstaan en tegemoetkomen aan het vervullen van jouw behoeftes, op gebied van zorg, veiligheid en aandacht, des te positiever zul je over jezelf hebben leren denken.
Was dit echter minder succesvol en bleef je achter met een gevoel van verwarring of werd je juist eerder gecorrigeerd dan gesteund, dan vorm je een beeld over jezelf dat twijfel bevat. Je weet niet met zekerheid vast te stellen of je aanwezigheid wel gewenst of gewaardeerd wordt. Dit maakt je zelfbeeld een stuk negatiever.
Oorzaak 2: Maatschappelijke bevestiging
Naast de opvoeding waarin je basisovertuigingen over jezelf leert ontwikkelen, draagt ook de invloed van de maatschappij bij aan het verder ontwikkelen van een negatief zelfbeeld.
School, nieuwsberichten op televisie of advertenties in bladen, overal komt informatie naar je toe. Deze informatie haakt in op de reeds gevormde ideeën over hoe je moet zijn of waar je aan moet voldoen. Onderschat de rol van social media hier in ook niet!
Wanneer er al twijfel en verwarring in je systeem aanwezig is, kan dit enkel je negatieve zelfbeeld verder verhogen. Bevestigingen over hoezeer je tekortschiet, of hoe weinig aansluiting je emotioneel kunt maken met wat er om je heen gebeurt, komen vanuit verschillende hoeken op je af. Het zelfbeeld blijft zo in stand.
Oorzaak 3: Gedachten zonder realiteitsbesef
Een negatief zelfbeeld kan geprojecteerd worden op uiterlijke kenmerken, waardoor je geobsedeerd raakt met hoe je eruitziet. Je kunt jezelf te dik of juist te dun vinden en al je aandacht hierop richten om zo diepere gevoelens van afwijzing te verhullen.
Daarnaast kan het ook geprojecteerd worden op innerlijke gedachten als ‘ik ben niet leuk genoeg’ of ‘niemand mag mij’. Negatieve zelfbeelden kunnen zich dusdanig ontwikkelen dat er geen directe aansluiting meer is met de realiteit.
Het hoeft niet eens waar te zijn, of iemand ervaart het wel als dusdanig en reageert vanuit deze overtuiging. Een meisje met anorexia gelooft bijvoorbeeld dat ze te dik is, terwijl ze reeds graatmager is.
Een negatief zelfbeeld leidt tot gedachten die je helemaal kunnen meetrekken in een negatieve spiraal, waarbij je gedachten en overtuigingen steeds heftiger kunnen worden.
Gevolgen van een negatief zelfbeeld
Als je een negatief zelfbeeld hebt zijn er heel veel dingen best lastig voor je terwijl anderen daar absoluut geen moeite mee hebben. Je twijfelt constant aan je eigen kunnen, bent veel onzeker en je voelt je snel schuldig of je schaamt je als je in jouw ogen iets verkeerd doet. Ook maak je jezelf graag onzichtbaar, toon je weinig initiatief omdat je bang bent dat je het fout doet en heb je zelden een eigen mening.
Bovenstaande is misschien nog wel mee te leven maar met een negatief zelfbeeld kun je nog veel serieuzere problemen ontwikkelen. Bijvoorbeeld:
- Sociale angstklacht
- Faalangst
- Eetproblemen
- Verslavingen
Door deze problemen ga je je steeds depressiever voelen en kun je zelfs in een sociaal isolement raken. Als je jezelf herkent in één of meer van bovenstaande gevolgen, overweeg dan serieus om professionele hulp in te schakelen.
Hoe kom je van een negatief zelfbeeld af?
Een negatief zelfbeeld kan heel destructief werken. Het kan ervoor zorgen dat je minder goed voor jezelf zorgt. Dat je moeilijk aansluiting vindt bij mensen in je omgeving en mogelijk bereik je ook niet gemakkelijk wat je wat je graag voor je leven ziet veranderen.
Een negatief zelfbeeld beïnvloedt je denken, hoe je het leven ervaart en hoe je hierop reageert. Het is belangrijk om een negatief zelfbeeld om te zetten naar een positiever beeld over wie je bent en wat mogelijk is voor je. Het is hiervoor belangrijk dat je goed inzicht krijgt in waar het negatieve zelfbeeld vandaan komt.
De eerste stap
De eerste stap om een negatief zelfbeeld om te draaien, is door er erkenning aan te geven. Accepteer dat de ervaringen in je leven een dergelijk gevoel in je hebben ontwikkeld. En applaudisseer voor jezelf voor hoe je er tot nog toe mee bent omgegaan om jezelf staande te houden. Door waardering voor jezelf op te brengen kun je je zelfbeeld bijstellen. Ook al is het leven (tot nu toe) wellicht niet helemaal gelopen zoals je graag had gezien.
Je zult hierin je verantwoordelijkheid voor je eigen gevoelens moeten nemen. Enkel jij kunt het negatieve zelfbeeld terugdraaien naar een positiever beeld over jezelf. Door de vraag: Hoe ontstaat een negatief zelfbeeld? onder de loep te nemen, kun je vanzelf traceren waar het voor jou allemaal begonnen is.
En in hoeverre je dit nog met je mee wilt dragen voor de jaren die komen. Wat geweest is, hoeft zeker niet altijd zo te blijven. Jij hebt controle over je eigen zelfbeeld.
De snelste weg naar een Positief Zelfbeeld
Als je de verantwoordelijkheid wilt nemen voor jouw leven en bewust aan de slag wilt gaan met jouw negatieve zelfbeeld, je kunt hier vandaag nog mee starten door hier een gratis kennismakingssessie in te plannen met mij. Ik vertel je precies wat voor jou de juiste stappen zijn om te gaan zetten.
.